Ektopik gebelik (Dış Gebelik) nedir?

Dış gebelik, rahim dışında gelişen herhangi bir gebeliktir.

Normal bir hamilelikte yumurta, fallop tüpünde spermle buluşur, döllenir ve embriyo (döllenmiş yumurta) tüpten rahme gider. Yolculuğunu tamamlayan embriyo rahime implante olur yani bağlanır ve bir bebeğe dönüşür. Rahmin dışında herhangi bir yerde embriyo tutunmaya ve büyümeye başladığında buna ektopik gebelik-dış gebelik denir.

Dış gebelik sağlıklı değildir ve büyümeye devam ederse hamile kadının hayatını tehlikeye atabilir. Ektopik gebeliğin erken tespiti ve tedavisi son derece önemlidir. Tedavi edilmezse çok tehlikeli hatta yaşamı tehdit edici sonuçları olabilir.

Dış gebelik için en yaygın yer fallop tüpüdür. Yumurtalık, serviks (rahim ağzı) veya karnın başka bir yerinde ektopik gebelik bulmak da mümkündür, ancak daha nadirdir.

Ektopik gebeliğe ne sebep olur?

Dış gebelik tespit edilen birçok kadında belirgin bir risk faktörü saptanmamaktadır.

Bir kadının dış gebelik geçirme riskini artıran durumlar;

Pelvis veya alt karın Ameliyatı Geçirmiş Olmak

Cinsel Yolla Bulaşan Bir Enfeksiyon Geçirmiş Olmak

Endometriozis Varlığı

Sigara İçicisi Olmak

Geçmişte Çocuk Sahibi Olmak İçin Tedavi Görmüş Olmak

Daha Önce Dış Gebelik Geçirmiş Olmak

Yerinde Rahim İçi Araç (RİA-Spiral) Varken Hamile Kalmış Olmak

Ektopik gebelikler nasıl teşhis edilir?

Kan sonuçlarınızın ve ultrason bulgularının birlikte değerlendirilmesi ile teşhis konulabilir.

Kandan bakılan gebelik testi olan hamilelik hormonunun (insan koryonik gonadotropin veya hCG) seviyesi bakılır ve bu hCG seviyesinin normal olarak yükselip yükselmediğini görmek için genellikle bir kereden fazla ölçüm alınır. Yardımcı tetkik olarak progesteron düzeyine de bakılabilmektedir.

Alt karın-vajinal ultrason ile hamileliğin rahim içinde mi yoksa dışında mı olduğu tespit edilmeye çalışılır.

Bir kadın dış gebelik için risk faktörlerinden herhangi birine sahipse, hamile olduğunu öğrenir öğrenmez değerlendirilmesi önemlidir.

Ektopik gebelikler nasıl tedavi edilir?

Dış gebelik, bir kadının şikayetine, muayenesine ve hamileliğin haftasına bağlı olarak 4 şekilde tedavi edilebilir:

Metotreksat:

Metotreksat, dış gebeliğin gelişmeye devam etmesini engelleyen bir ilaçtır. Sağlık uzmanı bu ilacı enjeksiyon yoluyla verir.

Yan etkiler mide bulantısı, kusma, ishal, karın ağrısı ve ağız yaralarını içerebilir.

Tedaviden sonra şiddetli karın ağrısı veya bayılma varsa, yeniden değerlendirme için derhal hastaneye gidilmelidir.

Dış gebeliğin tedaviye yanıt verdiğinden emin olmak için hCG seviyelerini birkaç günde bir tekrarlanır. Dış gebelik, hCG seviyesi sıfıra düştüğünde sona erer. Yeterince erken tespit edilirse ektopik gebeliklerin büyük çoğunluğu metotreksat ile başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Geri kalanı tedavi etmek için ameliyat gerektirecektir.

Laparoskopi:

Dış gebelikler için en yaygın ameliyattır.

Alt karın bölgesine yapılan minik kesilerle gerçekleştirilen minimal invaziv cerrahi yöntemidir.

Dış gebeliğin yerinin tespiti için göbekten küçük bir kesi ile kamera karın içine yerleştirilir. Ektopik gebeliği gidermek için diğer küçük kesilerden küçük aletler sokulur. Tüpün hasarına ve kanama durumuna göre müdahale edilir. Gerekirse hasar gören tüp alınabilir.

Laparotomi:

Bazı durumlarda, dış gebelik fazla miktarda iç kanamaya neden olur ve acil ameliyat gerekliliği olur. Bu durumlarda dış gebeliği tedavi etmek için laparotomi adı verilen hızlı müdahaleye ve kanama kontrolüne olanak sağlayan daha büyük kesi ile ameliyat gerçekleştirilir.

Sık Takip- Dikkatli Gözlem:

Çok erken bir ektopik gebelik, bazen doğrulanmadan veya bazen de çok erken şüphe duyulup teşhis edildiğinde, tedavisiz geçebilmektedir. Hastanın müdahale gerektirecek bir durumu olup olmadığı kan seviyesi, fizik muayene ve ultrason takibi ile yakın kontrol altında tutulur ve kendiliğinden gerilemesi beklenir.

Dış gebelik riski altındaysanız, hamile olabileceğinizi düşündüğünüz anda bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.

Risk ne zaman biter?

Dış gebelik, hCG seviyesi sıfıra düştüğünde sona erer. Sonuçlanana kadar uygun tedavi ve yakın gözlemle bile dış gebelik hayatı tehdit eden iç kanamalara neden olabilir. Pelvik, karın veya omuz ağrınız veya baygınlığınız varsa, bunlardan herhangi biri iç kanama belirtileri olabileceğinden hastaneye gitmelisiniz.

Dış gebelikten sonra hamile kalabilir miyim?

Dış gebelik öyküsü olan kadınlar, gebelik planlayabilirler ve planlama sürecinde doktoru ile iletişim halinde olmalıdırlar.

Dış gebelik geçirdikten sonra hamile kalmak bazen zor olabilir ve dış gebelik tekrarlayabilir.

Bunun nedeni, fallop tüplerindeki problemler veya ilk dış gebeliğe yol açan nedenlerin varlığıdır. Bir kadın dış gebelikten sonra hamile kalabiliyorsa, başka bir dış gebelik geçirme olasılığı en az %10’dur. Daha sonraki gebeliklerde erken dönemde değerlendirilmesi önemlidir.