Miyom Nedir?

Miyom, Rahmin kas dokusundan gelişen iyi huylu (yani kanser değil) kitlelerdir. Bir kadının pelvisinde (alt karın bölgesinde) bulunan en yaygın kitle türüdür.

En çok 30 ila 40 yaş arası kadınlarda görülür, ancak her yaşta ortaya çıkabilirler. Aileden geçebilir, bu nedenle ailede miyom öyküsü de önemli bir faktördür.

Farklı miyom türleri var mı?

Miyomların boyutu, şekli ve yeri her hastada farklı olabilir. Rahmin içinde, dış yüzeyinde veya duvarında veya ona sap benzeri bir yapıyla bağlı olabilirler.

Küçük, bezelye büyüklüğündeki boyutlardan 10-12 cm gibi çok daha büyük boyutlara ulaşabilen, büyüdükçe rahmin iç ve dış bozabilen, bazen de pelvisi veya karnı tamamen dolduracak kadar büyüyebilen kitlelerdir.

Tek bir miyom olabileceği gibi farklı boyutlarda çok sayıda da olabilirler.

Bir miyom uzun süre çok küçük kalabilir, aniden hızla büyüyebilir veya birkaç yıl içinde yavaş yavaş büyüyebilir.

Miyomlar neden oluşur?

Miyomlara neyin neden olduğu net değildir. Bazı araştırmalar, doğumdan önce vücutta bulunan gelişimsel hatalı hücrelerden geliştiklerini öne sürüyor. Dişilik hormonları olan  östrojen ve progesteron büyümelerinde rol oynamaktadır.

Bu hormonların seviyeleri hayatınız boyunca artabilir veya azalabilir. Örneğin menopoz östrojende azalmaya neden olur ve bir kadın menopoza girdiğinde miyomlar genellikle bir miktar küçülür.

Miyom bulgu ve belirtileri nelerdir?

• Adet düzensizlikleri
• Daha uzun, daha sık veya kanama miktarında artış
• Menstrüasyon dışındaki zamanlarda ara kanamalar
• Anemi- Kansızlık (kan kaybından dolayı)
• Ağrı
• Adet sancısı (kramplar)
• Karında veya sırtın alt kısmında kronik ağrı
• İlişki sırasında ağrı
• Basınç- Baskı hissi
• İdrar yapmada zorluk veya sık idrara çıkma
• Kabızlık, rektal ağrı veya zor bağırsak hareketleri
• Büyümüş rahim ve karın- ele gelen kitle
• Tekrarlayan gebelik kayıpları
• İnfertilite- çocuk sahibi olmada güçlük

Bazen de miyomlar hiçbir belirtiye neden olmaz. Rutin muayene sırasında veya diğer problemler için yapılan testler sırasında saptanabilirler.

Miyomlara nasıl tanı konulur?

• Pelvik muayene; büyümüş ve yapısı düzensiz olan rahim yapısı miyomu düşündürebilir. Spekulum muayenesi ile vajene doğmuş miyomlar saptanabilir.
• Ultrason muayenesi; rahim ve diğer pelvik organların değerlendirilmesi için kullanır. Miyomları varlığı, yeri ve boyutları hakkında bilgi verir.
• Histeroskopi; rahmin içini görmek için ince kameralı cihaz (histeroskop) kullanır. Rahim içine girilerek rahim boşluğunun içindeki miyomların görülmesini sağlar.
• Histerosalpingografi; (ilaçlı rahim filmi) özel bir röntgen testidir. Tüplerin açık olup olmadığını gösterirken, rahim içinde düzensizlik ve yer kaplayan kitle varsa miyomu düşündürebilir.
• Sonohisterografi; serviks yoluyla uterusa sıvı verilmesi ile uygulanan bir testtir. Daha sonra rahmin içini göstermek için ultrason kullanılır. Rahim içinde düzensizlik ve yer kaplayan kitle varsa miyomu düşündürebilir.
• Laparoskopi; sağlık uzmanınızın karnın içini görmesine yardımcı olmak için ince kameralı cihaz (laparoskop) kullanır. Hemen altından veya göbek deliğinden küçük bir kesi ile yerleştirillir. Laparoskop ile rahmin dış kısmındaki miyomlar görülebilir.
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve bilgisayarlı tomografi (BT); rahmin dışına doğru büyümüş miyomları karın içi büyümüş diğer kitlelerden ayırt etmek, sayısını ve boyutlarını net belirlemek ve hızlı büyüyen miyomları değerlendirmek için kullanılabilir.

Miyomların tedaviye ihtiyacı var mı? Miyomlar tedavi edilmeli mi?

Şikayet yapmayan ve bulgu vermeyen, küçük miyomlar veya menopoza girmek üzere olan bir kadında ortaya çıkan miyomlar genellikle tedavi gerektirmez.

Bazı belirti ve bulgularda tedavi gerekmektedir:

Kansızlığa neden olan aşırı yoğun ve uzun kanama

Normal aktivitelerinizi bozan ağrılı adet dönemleri

Adetler arasında ara kanama

Büyümenin bir miyom mu yoksa yumurtalık tümörü gibi başka bir tümör türü mü olduğu belirsizliği

Miyom büyümesinde hızlı artış

İnfertilite – tekrarlayan gebelik kaybı; Çocuk sahibi olmakta güçlük

Kronik kasık ağrısı

Miyomlar için birçok tedavi seçeneği vardır. Tedavi seçimi, hekiminizin sizi bilgilendirilmesi doğrultusunda miyomların boyutu, yeri ve büyüme hızı gibi faktörlere bağlı olarak birlikte karar verilir.

Miyom tedavisinde ilaç kullanılabilir mi? Miyomun ilaçla tedavisi var mı?

Miyomlu bazı kadınlar için ilaçlar bir seçenektir. İlaçlar, miyomların neden olduğu ağır kanamayı ve ağrılı dönemleri azaltabilir.  Ancak miyomların sayısını, boyutunu ya da   büyümesini engellemez. Ameliyat daha sonrasında gerekli olacaktır.

Doğum kontrol hapları ve diğer hormonal doğum kontrol yöntemleri: Bunlar genellikle ağır kanamayı ve ağrılı dönemleri kontrol etmek için kullanılır. Bir dezavantajı, bu tedavinin miyomların boyutunun biraz artmasına neden olabilmesidir. Bazı kadınlar için, hormonal doğum kontrolü ile ağır kanama ve ağrıyı yönetmenin faydaları, miyomların büyüme riskinden daha ağır basabilir.

Gonadotropin salgılayan hormon (GnRH) agonistleri: Bu ilaçlar adet döngüsünü durdurur ve miyomları küçültebilir. Bazen kanama riskini azaltmak için ameliyattan önce kullanılırlar. GnRH agonistlerinin kemik kaybı, vajinal kuruluk ve gece terlemeleri gibi birçok yan etkisi vardır. Düşük dozda östrojen veya progestin almak bu yan etkileri azaltmaya yardımcı olur. Buna “geri ekleme tedavisi” denir. GnRH agonistleri tipik olarak geri ekleme tedavisi olmadan 6 aydan daha kısa süre veya geri ekleme tedavisi ile 12 ay süreyle kullanılır. Bir kadın GnRH agonisti almayı bıraktıktan sonra miyomları genellikle önceki boyutlarına geri döner.

Hormonal geri ekleme tedavisi olan GnRH antagonistleri: Bu ilaçlar, ağır kanamayı 2 yıla kadar tedavi etmek için kullanılabilir. Miyomları küçültmezler. Hormonal ilaçlar (geri ekleme tedavisi), sıcak basması ve kemik kaybı gibi yan etkilerin azaltılmasına yardımcı olur.

Progestin salgılayan rahim içi araç (RİA): Bu seçenek, rahmin içini bozmayan miyomu olan kadınlar içindir. Ağır ve ağrılı kanamayı azaltır.

Traneksamik asit: Bu ilaç ağır kanamayı tedavi etmek için kullanılır. Regl döneminde kaybedilen kanı azaltır ama adet kanamasını durdurmaz.

Miyomları tedavi etmek için ne tür ameliyatlar yapılabilir? Miyom ameliyatları nelerdir?

Miyomektomi; rahmi almadan sadece miyomların cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Miyomlar ameliyattan sonra yeniden büyümezler ancak başka odaklardan yeni miyomlar gelişebilir. Tekrar cerrahi ihtiyacı doğabilir.

Rahminiz alınmadığı için, miyomektomiden sonra hala çocuk sahibi olabilirsiniz. Çocuk sahibi olmak isteyenlerde tercih edilir. Ancak myomektomiden sonra hamile kalırsanız, sezaryen doğum yapmanız gerekmektedir.

Histerektomi;  rahmin cerrahi olarak çıkarılma işlemidir. Hastanın yaşına, menapoz durumuna veya yumurtalıklarda ek hastalık olup olmamasına göre yumurtalıklar alınabilir veya alınmayabilir. Histerektomi, diğer tedaviler işe yaramadığı, mümkün olmadığı veya miyomlar çok büyük olduğu durumlarda yapılır. Histerektomi geçirdikten sonra artık çocuk sahibi olamazsınız.

Miyomektomi (miyom alınması işlemi) nasıl yapılır?

Kullanılan yöntem miyomların yeri ve boyutuna bağlıdır.

Miyomektomi 3 şekilde yapılabilir:

• Laparotomi
• Laparoskopi
• Histeroskopi

Laparotomi; açık ameliyat ile miyom alınmasıdır. Karında sezaryen gibi bir kesi yapılır. Miyomlar kesi yoluyla çıkarılır ve rahim onarılır.

Laparoskopi; kapalı ameliyat ile miyom alınması işlemidir. Karın içine büyüyen miyomlar için tercih edilir. Görüntülemek için göbekten kesi ile laparoskop kullanılır. Diğer aletler, miyomları çıkarmak için başka bir küçük kesilerden sokulur. Miyom bir torba içerisinde parçalanarak karın dışına çıkarılır.

Histereskopi; sadece rahim boşluğunda yer kaplayan miyomları çıkarmak için kullanılabilir. Histeroskop içinden bir rezektoskop yerleştirlir. Rezektoskop elektrik sistemi ile miyomları parçalayarak çıkarılır. Rahim duvarının çok derinliklerindeki miyomları çıkaramasa da, sıklıkla bu miyomların neden olduğu kanamayı kontrol edebilir.

Miyomektomi sırasında kanama ve enfeksiyon gibi problemler ortaya çıkabilir. Histeroskopide işlem sırasında çok  sıvı kullanımına bağlı problemler oluşabilir  ve bu nedenle büyük miyomlara bağlı uzayan vakalarda cerrahi ikinci bir seansta tamamlanabilir.

Histerektomi (rahim alınma işlemi) nasıl yapılır?

Histerektomi; rahim karındaki bir kesiden, eğer uygunsa laparoskopi ile veya vajinal yoldan çıkarılabilir. Kullanılan yöntem miyomların sayısına ve boyutuna bağlıdır.

İlaç ve ameliyat dışında miyom için başka alternatif tedaviler var mı?

Uygun hasta grubunda hastanın bilgilendirilmesi ve isteği doğrultusunda uygulanabilir. Daha az sıklıkta kullanılırlar etkinlikleri net değildir.

Diğer tedavi seçenekleri şunlardır;

Uterin arter embolizasyonu (UAE)—Bu prosedürde, rahme giden kan damarlarına küçük parçacıklar (yaklaşık kum tanesi büyüklüğünde) ilaç enjekte edilir. Parçacıklar, miyoma giden kan akışını keser ve büzülmesine neden olur. Gelecekteki gebelikler üzerindeki etkisi net değildir.

Radyofrekans ablasyonu (RFA)—Bu prosedür, miyomların boyutunu küçültmek için enerji ve ısı kullanır. Sadece küçük insizyonları içeren laparoskopi ile yapılabilir. Miyomları bulmaya yardımcı olmak için karın içine bir ultrason probu ve bir laparoskop yerleştirilir. Daha sonra miyom dokusunu ısıtmak ve yok etmek için karın içinden miyomlara ince iğneler sokulur. Karın yerine vajina veya serviks yoluyla da yapılabilir. Gelecekteki gebelikler üzerindeki etkisini anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır ve etki net değildir.

MRI kılavuzluğunda ultrason cerrahisi—Bu yeni yaklaşımda, miyomları yok etmek için ultrason dalgaları kullanılır. Dalgalar, manyetik rezonans görüntüleme yardımıyla deri yoluyla miyomlara yönlendirilir. Bu prosedür miyomların boyutunu azaltabilir. Ancak diğer prosedürlere göre daha az etkilidir.